Wisława Szymborska (1923 – 2012) : Ca va sans titre / Może być bez tytułu
Ca va sans titre
On en est arrivé là : je suis assise sous un arbre,
au bord d’une rivière,
un matin de soleil.
C’est un évènement anodin
que ne retiendra pas l’histoire.
Ni une bataille, ni un pacte
dont on sonde les motivations,
ni le meurtre mémorable d’un tyran.
Et pourtant me voilà assise, c’est un fait.
Et puisque je suis ici, près de la rivière,
je serai bien venue ici de quelque part,
sans dire qu’auparavant
j’aurai séjourné dans pas mal d’autres endroits.
Tout comme les grands conquérants
avant de monter à bord.
Le plus éphémère des instants possède un illustre passé,
son d’avant le samedi – vendredi,
son d’avant le mois de juin - mois de mai.
Ses horizons aussi vrais
que dans les jumelles du commandant en chef.
L’arbre est un peuplier enraciné depuis des lustres.
La rivière s’appelle Raba et ne coule pas d’hier.
Le sentier qui traverse les buissons,
ne fut pas frayé aujourd’hui.
Le vent qui chasse les nuages,
les aura amenés par ici.
Et bien que rien d’important ne se passe tout autour
le monde n’en est pas tout autant plus pauvre en détails,
ou privé de fondements, ou plus mal défini,
qu’à l’époque où l’emportaient les grandes migrations.
Les mystérieux complots n’ont pas l’exclusivité du silence.
On voit le cortège des raisons ailleurs qu’aux couronnements.
Les dates anniversaires peuvent être elles aussi bien rondes
mais pas davantage que ce défilé des cailloux sur le bord du fleuve.
Complexe et dense est la broderie des circonstances.
Le point de croix de la fourmi dans l’herbe.
L’herbe cousue dans la terre.
Le motif de la vague tissé par la branche.
Ainsi donc, par hasard, je suis et je regarde.
Au-dessus, un papillon blanc agite dans les airs,
ses ailes qui ne sont et ne seront qu’à lui,
et l’ombre qui soudain traverse mes deux mains
n’est pas une autre, ni quelconque, mais bien la sienne.
Voyant cela, je ne suis jamais sûre
que ce qui est important
l’est vraiment davantage que ce qui ne l’est pas.
Traduit du polonais par Piotr Kaminsky
In, « Wistawa Szymborska : De la mort sans exagérer /
O smierci bez presady »
Wydawnictwo literackie, Krakow ,(Poland), 1997
Może być bez tytułu
Doszło do tego, że siedzę pod drzewem,
na brzegu rzeki,
w słoneczny poranek.
Jest to zdarzenie błahe
i do historii nie wejdzie.
To nie bitwy i pakty,
których motywy się bada,
ani godne pamięci zabójstwa tyranów.
A jednak siedzę nad rzeką, to fakt.
I skoro tutaj jestem,
musiałam skądś przyjść,
a przedtem
w wielu jeszcze miejscach się podziewać,
całkiem tak samo jak zdobywcy krain,
nim wstąpili na pokład.
Ma bujną przeszłość chwila nawet ulotna,
swój piątek przed sobotą,
swój przed czerwcem maj.
Ma swoje horyzonty równie rzeczywiste
jak w lornetce dowodców.
To drzewo to topola zakorzeniona od lat.
Rzeka to Raba nie od dziś płynąca.
Ścieżka nie od przedwczoraj
wydeptana w krzakach.
Wiatr, żeby rozwiać chmury,
musiał je wcześniej tu przywiać.
I choć w pobliżu nic się wielkiego nie dzieje,
świat nie jest przez to uboższy w szczegóły,
gorzej uzasadniony, słabiej określony,
niż kiedy zagarniały go wędrówki ludów.
Nie tylko tajnym spiskom towarzyszy cisza.
Nie tylko koronacjom orszak przyczyn.
Potrafią być okrągłe nie tylko rocznice powstań,
ale i obchodzone kamyki na brzegu.
Zawiły jest i gęsty haft okoliczności.
Ścieg mrówki w trawie.
Trawa wszyta w ziemię.
Deseń fali, przez którą przewleka się patyk.
Tak się złożyło, że jestem i patrzę.
Nade mną biały motyl trzepoce w powietrzu
skrzydełkami, co tylko do niego należą
i przelatuje mi przez ręce cień,
nie inny, nie czyjkolwiek, tylko jego własny.
Na taki widok zawsze opuszcza mnie pewność,
że to co ważne
ważniejsze jest od nieważnego. :
Voir aussi :
Une voix dans la discussion sur la pornographie / Głos w sprawie pornografii (21/01/2017)
Haine / Nienawiść (26/02/2017)
Monologue pour Cassandre / Monolog dla Kasandry (04/04/2017)
Psaume / Psalm (14/07/2017)
Impressions théâtrales / Wrażenia z teatru (12/07/2018)
La femme de Loth /Żona Lota (12/07/2020)
Prêt-à-vivre / Życie na poczekaniu.(12/07/2021)
Le terroriste, il regarde / Terrorysta, on patrzy.(14/07/2022)
Fin et début / Koniec I początec (11/07/2023)
La première photographie d’Hitler / Pierwsza fotografia_Hitlera (04/07/2024)